VAR-controverse bij Duitsland–Denemarken: Deense woede over afgekeurde goal en penalty

Door Maurits

Wat gebeurde er precies?

In de achtste finale tussen Duitsland en Denemarken kantelde de wedstrijd in een paar minuten, en niet door briljante acties, maar door beslissingen na tussenkomst van de VAR. Eerst werd een Deense treffer afgekeurd vanwege buitenspel dat op de millimeter werd vastgesteld met semi-automatische technologie. Kort daarna ging de bal op de stip aan de andere kant wegens hands: de bal tikte via het lichaam tegen de arm van een Deense verdediger. Duitsland benutte de strafschop en won uiteindelijk met 2-0.

Die opeenvolging voelde bij de Denen als een mokerslag. Het was al een vreemde avond: de wedstrijd lag door onweer en hevige regen een tijd stil, het tempo zakte weg, en ieder contactmoment leek groter te worden gemaakt door de context. De arbitrage koos strak voor de letter van de regels; Denemarken vond dat de geest van het spel juist verloren ging.

De afgekeurde goal raakte een gevoelig punt. Semi-automatische buitenspeldetectie tekent op basis van sensordata en camera’s het exacte contactmoment en de lichaamsdelen die buitenspel kunnen veroorzaken. Een teen buiten de virtuele lijn is dan genoeg. Objectief? Zeker. Maar ook meedogenloos. Spelers zien geen voordeel, supporters zien geen misleiding, en toch gaat het feest niet door.

De penalty-kwestie zat anders in elkaar. Volgens de huidige handbalrichtlijnen wordt gekeken of de arm de lichaamsomvang vergroot. Dat blijft in veel gevallen strafbaar, óók wanneer de bal via het lichaam tegen de arm komt. Vanuit de spelregels valt die beslissing te verdedigen. Maar het schuurt wanneer een onbedoeld, nauwelijks te vermijden contact tot een strafschop leidt die de wedstrijd breekt.

Waarom schuurt het met de regels?

De kern van de frustratie: twee regels die bedoeld zijn voor duidelijkheid, voelen in de praktijk onredelijk. Buitenspel is een binaire, feitelijke check geworden. Dat helpt de consistentie, maar haalt elk ‘voordeel voor de aanvaller’ uit het spel. De handbalregel is juist interpretatiever, maar stuurt arbiters richting strafbaar hands zodra armen zichtbaar van het lichaam af staan. Samen leveren ze beslissingen op die technisch kloppen en toch onrechtvaardig lijken.

De Deense bondscoach en spelers zeiden na afloop in nette bewoordingen wat veel kijkers dachten: dit soort momenten beslissen toernooien. Ze vroegen om gezond verstand in de toepassing van de regels. Niet omdat Duitsland onterecht won, wel omdat het spel gevoel nodig heeft naast techniek. Dat geluid hoor je vaker, ook bij andere landen en competities.

Het contrast met andere recente topduels helpt die discussie niet. Denk aan het moment waarop een Nederlandse treffer tegen Frankrijk werd afgekeurd omdat een buitenspel staande aanvaller de keeper hinderde, zonder de bal te raken. Volgens de richtlijn logisch, maar voor spelers voelt het alsof micro-situaties zwaarder wegen dan het feitelijke spelverloop. Fans vragen zich af: wat is nog ‘voordeel halen’ en wat is formaliteit?

Ook speelt de transparantie. Buitenspel is snel en definitief; er volgt geen schermmoment voor het stadion. Bij hands krijgt de scheidsrechter vaak een advies en loopt hij naar het scherm, maar de exacte afweging – armpositie, afstand, snelheid, richting – hoor je nauwelijks terug. Dat maakt acceptatie lastiger, zeker als het beeld twijfel toelaat.

Kan dit anders? Er liggen opties op tafel. Een tolerantiemarge of ‘thicker lines’ bij buitenspel om millimeterbeslissingen te dempen. Een ‘daylight’-regel waarbij duidelijk ruimte tussen aanvaller en verdediger vereist is. En bij hands strenger wegen of de arm überhaupt een kans had om weg te gaan, en of de bal via het eigen lichaam kwam. Zulke aanpassingen zijn geen wondermiddel, maar ze herstellen wel het gevoel dat straf en voordeel in verhouding staan.

UEFA en IFAB wijzen er steeds op dat consistentie en duidelijkheid prioriteit hebben. Begrijpelijk, want willekeur ondermijnt het spel. Maar het EK liet nog eens zien dat regels en technologie de beleving kunnen domineren. Denemarken was niet alleen boos om twee momenten; het was ook de optelsom van een seizoen waarin spelers telkens het idee krijgen dat interpretaties boven voetbalmomenten staan.

Wat betekent dit voor de komende toernooien? Verwacht geen revolutie van de ene op de andere dag. Wel zie je dat bonden testen met aanpassingen en dat scheidsrechterscoaches de drempel voor hands strakker proberen te trekken. De politieke druk neemt toe wanneer topwedstrijden draaien op beslissingen die voor het oog minimaal zijn en voor het scorebord maximaal. Denemarken was deze keer het gezicht van die wrijving.

En de supporters? Die willen vooral dat dezelfde situatie overal hetzelfde wordt beoordeeld, en dat het spel blijft lopen. Minder wachttijd, minder micrometers, meer voetbal. Als de grote organisaties één les uit Duitsland–Denemarken meenemen, is het deze: technologie is een hulpmiddel, geen hoofdpersoon. Zolang dat besef ontbreekt, blijven de emoties bij dit soort avonden net zo hard losgaan als de regen boven het stadion.